ویژگی‌ها، فضایل و مناقب حضرت زینب (س)
2023/11/18علم و سخنوری
سخنان و خطبه‌های زینت(س) را در کوفه و همچنین در دربار یزید، که همراه با استدلال به آیات قرآن بود، بیانگر دانش او دانسته‌اند.[۱] وی احادیثی از مادرش حضرت زهرا(س) نقل کرده است.[۲] آنچنان که در کتاب مقاتل الطالبیین گزارش شده عبدالله بن عباس سخنان حضرت زهرا(س) در مورد فدک را به نقل از حضرت زینب(س) روایت کرده است. در این روایت، ابن عباس از او با عنوان «عقیلتنا زینب بنت علی(ع)» یاد می‌کند.[۳] محمد بن عمرو، عطاء بن سائب، فاطمه بنت الحسین نیز از وی حدیث نقل کرده‌اند.[۴]
زینب هنگام حضور امام علی(ع) در کوفه، برای زنان آنجا تفسیر قرآن ارائه می‌داد.[۵]
سخنرانی وی در کوفه برای شنوندگان یادآور خطبه‌های پدرش امیرالمؤمنین(ع) بود.[۶] سخنانش در کوفه و مجلس یزید و نیز گفتگوهای وی با عبیدالله بن زیاد، شبیه به خطبه‌های امام علی(ع) و خطبه فدکیه مادرش زهرا(س) دانسته شده است.
هنگام سخنرانی وی در کوفه، پیرمردی گریان گفت: «پدر و مادرم فدای ایشان که سالخوردگانشان بهترین سالخوردگان و کودکان ایشان بهترین خردسالان، زنانشان بهترین زنان و نسل آنان والاتر و برتر از همه نسل‌هاست».[۷]
عبادت
حضرت زینب(س) شب‌ها به عبادت می‌پرداخت و در دوران زندگی، هیچ‌گاه تهجّد را ترک نکرد. آنچنان به عبادت اشتغال ورزید که ملقّب به «عابده آل علی» شد.[۸] شب زنده‌داری وی حتی در شب دهم و یازدهم محرم ترک نشد. فاطمه دختر امام حسین (ع) می‌گوید: «عمه‌ام زینب در تمام شب عاشورا در محل عبادتش ایستاده بود و به پروردگار خویش استغاثه می کرد».[۹]
ارتباط حضرت زینب (س) با خدا آن‌گونه بود که امام حسین(ع) در روز عاشورا هنگام وداع، به خواهرش فرمود: «خواهرم! مرا در نماز شب فراموش نکن.»[۱۰]
صبر و استقامت
حضرت زینب را تجسم و نماد صبر جمیل نامیده‌اند.[۱۱] مقاومت در راه پاسداری از حریم دین، کنترل نفس خود در برابر ناملایمات و ضعف نشان ندادن در مقابل دشمن و عدم شکوه در حضور مردم را از جمله ویژگی‌های صبر زینب(س) نام برده‌اند.[۱۲] او در روز عاشورا، هنگام دیدن پیکر خونین برادرش چنین گفت: «بار خدایا! این قربانی و کشته در راه خودت را از ما (خاندان پیامبر) بپذیر.»[۱۳] همچنین وی در پاسخ ابن زیاد که پرسید کار خدا را با برادر و اهل بیتت چگونه دیدی، فرمود: «مَا رَأَیْتُ إلّا جَمِیلاً؛ چیزی جز زیبایی ندیدم».[۱۴]
وی بارها جان امام سجاد(ع) را از مرگ نجات داد؛ از جمله در مجلس ابن زیاد، پس از احتجاج امام سجاد(ع) با ابن زیاد، وی دستور کشتن امام را صادر کرد. در این هنگام حضرت زینب(س) دست در گردن فرزند برادر انداخت و فرمود: «تا زنده‌ام، نخواهم گذاشت او را بکشید.»[۱۵]
منبع
نگاه کنید به: کحّاله، أعلام النساء، ۲۰۰۸، ج۲، ص۹۲-۹۷.
کحّاله، أعلام النساء، ۲۰۰۸، ج۲، ص۹۱.
ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۳۸۵ش، ص۶۰.
کحّاله، أعلام النساء، ۲۰۰۸، ج۲، ص۹۱.
محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۴۹ش، ج۳، ص۵۷.
نگاه کنید به: طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۰۹.
سید بن طاووس، اللهوف، ۱۳۷۸ش، ص۱۷۹؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۱۱۰.
جعفر النقدی، زینب الکبری بنت الامام، ۱۳۶۱ق، ص۶۱.
محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۴۹ش، ج۳، ص۶۲.
محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۴۹ش، ج۳، ص۶۲.
نگاه کنید به: مهدیزاده، «صبر و پایداری حضرت زینب(س)»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه؛ «حضرت زینب(س)، نماد صبر جمیل»، خبرگزاری حوزه.
«حضرت زینب(س)، نماد صبر جمیل»، خبرگزاری حوزه.
فیض الاسلام، خاتون دوسرا، ۱۳۶۶ش، ص۱۸۵.
سید بن طاووس، اللهوف، انوار الهدی، ص۹۴.
مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۱۱۷.
