ولادت و نسب حضرت زینب (س)
2024/11/06زینب دختر امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) است.[۱] زینب به معنای «درخت نیکو منظر و خوشبو»[۲] یا «زینت پدر» است.[۳] بنابر برخی منابع، حضرت زینب(س) در ۵ جمادی‌الاول، سال پنجم[۴] یا سال ۶ قمری در مدینه متولد شد.[۵]
بر اساس روایات متعدد، نام‌گذاری حضرت زینب(س)، توسط پیامبر اسلام(ص) صورت گرفت. گفته شده است که جبرئیل از سوی خداوند این نام را به پیامبر(ص) رسانده است.[۶] در کتاب «الخصائص الزینبیه» آمده است پیامبر(ص) او را بوسید و فرمود: «حاضران امّتم، غایبان را از کرامت این دخترم زینب آگاه کنند؛ همانا او مانند جده‌اش خدیجه است.»[۷]
برای وی، القاب فراوانی نقل شده است، همانند عقیله بنی هاشم، عالِمه غیر معلَّمه، عارفه، موثّقه، فاضله، کامله، عابده آل علی، معصومه صغری، امینهاللّه، نائبهالزهرا، نائبهالحسین، عقیله النساء، شریکه الشهداء، بلیغه، فصیحه و شریکهالحسین.[۸]
حضرت زینب(س) را به سبب سختی‌های بسیاری که در زندگی دید، ام المصائب نیز لقب داده‌اند.[۹] درگذشت جدش پیامبر(ص)، بیماری و به شهادت رسیدن مادرش، شهادت پدرش امیرالمؤمنین(ع)، شهادت برادرش امام مجتبی(ع)، واقعه کربلا و به اسارت رفتن در کوفه و شام از جمله وقایع سخت و تلخ زندگی وی به شمار می‌آید.[۱۰]
زینب سال ۱۷ق با عبدالله بن جعفر، ازدواج کرد. در برخی منابع از چهار پسر به نام‌های: علی، عون، عباس، محمد و یک دختر به نام ام کلثوم به عنوان فرزندان زینب و عبدالله نام برده شده است.[۱۱] مشهور است که دو تن از شهدای کربلا(عون و محمد[۱۲])، فرزندان حضرت زینب بوده‌اند.[۱۳] اما برخی از منابع تاریخی محمد را فرزند خوصاء بنت حفصه بن ثقیف از عبدالله بن جعفر دانسته‌اند.[۱۴] شاخه‌ای از فرزندان علی «زینبیون» خوانده شده‌اند.[۱۵]
معاویه برای فرزندش یزید از ام کلثوم دختر حضرت زینب(س) خواستگاری کرد؛ ولی امام حسین (ع) او را به همسری پسر عمویش قاسم بن محمد بن جعفر بن ابی‌طالب درآورد.[۱۶]
منبع
ابن اثیر، أسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۱۳۲.
ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۴۵۳، ذیل واژه «زنب».
مرتضی زبیدی، تاج العروس، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۶۰.
کحّاله، أعلام النساء، ۲۰۰۸، ج۲، ص۹۱.
ابوالحسن العلوی، اخبار الزینبیات، ۱۴۱۰ق، ص۲۳.
شریف القرشی، السیده زینب، ۱۴۲۲ق، ص۳۹.
جزائری، الخصائص الزینبیه، ۱۴۲۵ق، ص۴۴.
جزائری، الخصائص الزینبیه، ۱۴۲۵ق، ص۵۲-۵۳.
امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۳۷.
امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۳۷.
ابن الاثیر، أسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۱۳۳.
مفید، الارشاد، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۱۲۵.
ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۹۵؛ عماد الدین طبری، کامل بهائی، ۱۳۸۳ش، ص۶۷۴.
ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۹۵-۹۶؛ عماد الدین طبری، کامل بهائی، ۱۳۸۳ش، ص۶۷۴.
مرتضی زبیدی، تاج العروس، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۶۰؛ کحّاله، معجم قبائل العرب، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۴۹۳.
امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۳۷.
